ആമുഖം

കേരള പഞ്ചായത്ത് ആക്ട് 1960 നിലവില്‍ വന്നതോടെ ഭരണ സൌകര്യാര്‍ത്ഥം തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളെ നയിക്കുന്ന വകുപ്പിനെ പഞ്ചായത്ത് വകുപ്പായും മുനിസിപ്പല്‍ വകുപ്പായും വിഭജിച്ചു. 1962 ജനുവരി 19-നാണ് പഞ്ചായത്ത് വകുപ്പ് നിലവില്‍ വന്നത്. പഞ്ചായത്ത് ഡയറക്ടറേറ്റിന്റെ ആസ്ഥാനം തിരുവനന്തപുരം പബ്ലിക് ആഫീസ് ബില്‍ഡിംഗിലാണ്. ജില്ലാതലത്തില്‍ പഞ്ചായത്ത് ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടര്‍മാരുടെ ഓഫീസുകളും പഞ്ചായത്ത് അസിസ്റ്റന്റ് ഡയറക്ടര്‍മാരുടെ (ജില്ലാ പെര്‍ഫോമന്‍സ് ആഡിറ്റ് ആഫീസര്‍) ആഫീസുകളും പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു.


ഒറ്റനോട്ടത്തില്‍

  • 941 ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകള്‍
  • 15,962 വാര്‍ഡുകള്‍ 
  • വലിയ ഗ്രാമ പഞ്ചായത്ത്‌ : കുമിളി (ഇടുക്കി)
  • ചെറിയ ഗ്രാമ പഞ്ചായത്ത്  : വളപട്ടണം (കണ്ണൂര്‍)
  • ഉയര്‍ന്ന ജനസംഖ്യ - ഒളവണ്ണ ഗ്രാമ പഞ്ചായത്ത് (കോഴിക്കോട്)
  • താഴ്ന്ന ജനസംഖ്യ - ഇടമലക്കുടി ഗ്രാമ പഞ്ചായത്ത്

കേരളാ പഞ്ചായത്ത് രാജ് നിയമം പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നതിനു ശേഷം ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഗണ്യമായ വർധനവാണ് ഉണ്ടായത് . അധികാരവികേന്ദ്രീകരണം ഉളവാക്കിയ പ്രവർത്തന വൈപുല്യം മൂലം ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളുടെ ദൈനംദിന കാര്യങ്ങളിൽ ഉണ്ടായ ഗതിവേഗം  തദ്ദേശഭരണസ്ഥാപന സംബന്ധിയായ കാര്യശേഷി ഉയർത്തലിലേക്കും പ്രാദേശിക സർക്കാർ എന്ന തലത്തിലുള്ള ഉത്തരവാദിത്വ നിർവഹണത്തിലേക്കും ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളെ എത്തിച്ചു. പ്രസ്തുത പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പിന്തുണ നൽകുക എന്നതാണ്   പഞ്ചായത്ത് വകുപ്പിന് നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള ചുമതലകളിൽ പ്രധാനം.

ചുമതലകള്‍

പഞ്ചായത്ത്‌ വകുപ്പില്‍ പൊതുജനങ്ങള്‍ക്ക് സേവനം പ്രദാനം ചെയ്യുന്നത് ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകള്‍ മുഖേനയാണ്. അധികാര വികേന്ദ്രീകരണത്തിലും വികേന്ദ്രീകൃതാസൂത്രണത്തിലും ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളില്‍ അര്‍പ്പിതമായ അനിവാര്യ ചുമതലകള്‍ നിറവേറ്റുന്നതിലും ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളെ പ്രാപ്തരാക്കുന്നതിനും സര്‍ക്കാരിനും ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകള്‍ക്കും മധ്യേ ഒരു "ഫെസിലിറ്റേറ്ററുടെ" പങ്കാണ് പ്രധാനമായും പഞ്ചായത്ത് വകുപ്പ് നിര്‍വ്വഹിച്ചുവരുന്നത്‌. സര്‍ക്കാര്‍ അനുവദിക്കുന്ന വികസന ഫണ്ട്‌, പൊതു ആവശ്യ ഫണ്ട്‌, മെയിന്‍റെനന്‍സ് ഫണ്ട്‌, ലോകബാങ്ക് ധനസഹായം, തുടങ്ങിയ ഫണ്ടുകള്‍ ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകള്‍ക്ക് വിതരണം ചെയ്യുക സംസ്ഥാനത്തെ  എല്ലാ ജനന-മരണ-വിവാഹ രജിസ്ട്രേഷനുകളും നിയമപ്രകാരം നടക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തുക, ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളുടെ ബൈലാകള്‍ അംഗീകരിക്കുക, ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകള്‍ക്ക് ആവശ്യമായ ജീവനക്കാരെ നല്‍കുക, ജീവനക്കാര്‍ക്കെതിരെയുള്ള പരാതികളിന്മേല്‍ വകുപ്പുതല നടപടികള്‍ സ്വീകരിക്കുക തുടങ്ങിയവയാണ് പ്രധാന ചുമതലകള്‍.